هنگامی‌که وارد یک فروشگاه موادغذایی سالم می‌شوید، احتمالا تنوع زیادی از محصولات گیاهی را در قفسه‌ها خواهید دید. داروهای گیاهی موضوع جدیدی نیستند. آن‌ها در واقع قرن‌هاست که مورد استفاده قرار گرفته‌اند. داروهای گیاهی اخیرا بیش از پیش در دسترس افراد عادی قرار گرفته‌اند که ممکن است این افراد با کاربردهای سنتی آن‌ها آشنایی داشته یا نداشته باشند.
پرمصرفترین داروهای گیاهی، آن‌هایی هستند که به غذاها، چای‌ها و محصولات زیبایی افزوده می‌شوند. از انواع محصولات آن‌ها می‌توان روغن‌های گیاهی، نوشیدنی‌های گیاهی گازدار و حتی کرم‌های گیاهی پوست را نام برد.
داروهای گیاهی معمولا بسته‌بندی زیبا و چشم‌نوازی دارند و حاوی مواد وسوسه کننده و جذابی همچون آشواگاندا (جنسینگ هندی)، قارچ یال شیر (هریسوم) یا رودیولا روزا (گیاه ریشه طلایی) هستند.
پرمصرفترین داروهای گیاهی کدامند؟ آیا این داروها همانطور که ادعا می‌شود دارای قدرت درمانی هستند؟ و چگونه می‌توان فهمید که کدامیک از آن‌ها برای شما مناسب است؟
نیازهای خود را بشناسید
شما ابتدا باید مشخص کنید که چرا می‌خواهید داروهای گیاهی را در برنامۀ سلامتی خود بگنجانید. آیا این کار شما برای سلامت عمومی شماست یا در صدد درمان مشکل خاصی هستید؟
بسیاری از پرمصرفترین داروهای گیاهی برای سلامت عمومی مطمئن و مناسب تلقی می‌شوند. آن‌ها را اغلب می‌توان در محصولات گیاهی و به شکل مکمل یافت کرد.
این داروهای گیاهی ممکن است در موارد زیر مفید باشند:
- تقویت سیستم ایمنی؛
- تشویق به داشتن خوابی آرام؛
- افزایش هوشیاری یا بهبود خلق‌وخوی؛
- کاهش استرس؛
- افزایش جذب آنتی اکسیدان؛
داروهای گیاهی که به طور کلی در مقادیر کم و در فرآورده‌های معمولی مانند چای برای سلامت عمومی بی‌خطر تلقی می‌شوند، عبارتند از:
- بابونه؛
- ریحان مقدس (تالسی)؛
- سرخارگل (اکینیشا)؛
- زنجبیل؛
- آقطی سیاه (انگور کولی) ؛
- سنبل الطیب (علف گربه)؛
درمان اختصاصی با داروهای گیاهی
اگر به دنبال درمان یک بیماری خاص هستید، حتما باید با یک متخصص مشورت کنید. به این ترتیب شما دوز مناسبی از این داروهای گیاهی را دریافت خواهید کرد که برای شما بی‌خطر، مؤثر و متناسب با نیازهای فردی شما باشد. دوز اختصاصی شما ممکن است شامل یک ترکیب گیاهی باشد که از نسبت‌های خاصی از مخلوطی از داروهای گیاهی برای بهینه‌سازی اثربخشی آن‌ها تشکیل شده باشد.
به گفتۀ کری هیوز، متخصص گیا‌ه‌شناس قومیتی در Elements Drinks، تأثیر یک گیاه می‌تواند بر اساس مقدار مصرفی آن تغییر کند.
هیوز اضافه می‌کند: «گیاهانی که هم برای سلامت عمومی و هم برای شرایط خاص استفاده می‌شوند، ممکن است یکسان باشند، اما ممکن است دفعات و مقدار مصرف یا نوع عصارۀ گرفته‌شده از آن‌ها تفاوت داشته باشد. این موضوع می‌تواند گیج‌کننده باشد و به همین دلیل است که اگر با یک بیماری خاص سروکار دارید، حتما باید با یک پزشک متخصص مشورت کنید.»
سنت و رسوم را بشناسید
داروهای سنتی بسیاری وجود دارد که هرکدام تاریخچه، آیین و ترکیب گیاهی خود را دارند. داروهای سنتی که به یک فرهنگ خاص تعلق دارند، ممکن است در فرهنگ‌های دیگر یافت نشوند. برخی از سنت‌ها توصیه می‌کنند برای رسیدن به نتایج مطلوب در کنار ترکیب‌های گیاهی از درمان‌های غیرگیاهی نیز استفاده شود.
در ادامه چند نمونه از سنت‌هایی که برای بهبودی از داروهای سنتی استفاده می‌کنند آورده شده است:
- طب سنتی بومی؛
- گیاه درمانی آفریقایی و طبابت یوروبایی (یکی از قوم‌های آفریقایی)؛
- طب آیورودا در هند؛
- طب سنتی چینی؛
- طب گیاهی غربی؛
- طبیعت درمانی؛
هنگامی که داروهای گیاهی بدون مشورت پزشک استفاده می‌شود، ممکن است عوارضی داشته باشند یا کیفیت آن‌ها اغراق‌آمیز یا کم‌اهمیت جلوه داده شود. به یاد داشته باشید که تقریبا هر فرهنگی سیستم طب سنتی خاص خود را دارد. این بدان معناست که ممکن است تفاوت‌های قابل توجهی در نحوۀ رویکرد و استفاده از داروهای گیاهی وجود داشته باشد.
گاهی اوقات داروهای گیاهی بخشی از یک سیستم دست‌نخوردۀ سنتی هستند، مانند طب سنتی آیورودا، که می‌توانند سرنخ‌هایی برای یافتن سلامتی مطلوبی به روش‌هایی غیر از روش‌های جامعۀ مدرن امروزی ارائه دهند. این موضوع می‌تواند تفاوتی اساسی در مسیر بهبودی یک فرد ایجاد کند.
بسیاری از سنت‌های مربوط به داروهای گیاهی افراد را قادر می‌سازد تا برای سلامتی خود یا خانواده‌شان با گیاهان دارویی سروکار داشته باشند. این سنت‌ها نه تنها دانش پزشکی را شامل می‌شوند، بلکه ارزش‌های فرهنگی، تاریخی و سنت‌های مهمی را نیز حفظ می‌کنند که از گیاه درمانی فراتر می‌روند.
در داروهای گیاهی به دنبال چه ویژگی‌هایی باشیم؟
زمانی‌که شما آمادۀ خرید یک یا چند مورد از پرمصرفترین داروهای گیاهی هستید، باید این سوالات را از خود بپرسید:
- کیفیت و قدرت درمانی این داروی گیاهی چیست؟
- این داروی گیاهی چگونه تهیه می‌شود؟
- آیا از منبعی اخلاقی و پایدار تهیه شده است؟
- چه غذاها، داروها یا رفتارهایی ممکن است به تأثیر این گیاه کمک کند یا مانع از اثرگذاری آن شود؟
و مهمتر از همه، از خودتان بپرسید که آیا این داروی گیاهی برای شما، بدن شما و نیازهای خاص سلامتی شما مناسب است یا خیر؟
پرمصرفترین داروهای گیاهی از کجا تهیه می‌شوند؟
پرمصرفترین داروهای گیاهی از منابع مختلفی بدست می‌آیند. آن‌ها ممکن است به صورت علف‌های وحشی یا در مزارع رشد کنند. یافتن منبع این گیاهان از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا این موضوع می‌تواند بر قدرت درمانی گیاهان و محیط رشد آن‌ها تأثیر بگذارد. گیاهان دارویی در زیستگاه طبیعی خود بهترین رشد را دارند.
منور، یکی از متخصصان در حوزه طب آیورودا در هند، می‌گوید:
در متون سنتی [آیورودا] روش خاصی برای جمع‌آوری گیاهان دارویی وجود دارد. شما باید گیاهان خاصی را در یک فصل خاص و به روشی خاص جمع آوری کنید. امروزه، این روش اصلا اجرا نمی‌شود. در این متون گفته شده است که شما باید برای گیاه دعا بخوانید و بگویید که آن را برای خیر و صلاح انسان‌ها جمع‌آوری می‌کنید.
داروهای گیاهی چگونه تهیه می‌شوند؟
شما باید نحوۀ تهیۀ گیاهان استفاده شده برای درمان گیاهی و همچنین بهترین روش مصرف آن‌ها را در نظر داشته باشید.
فرآورده‌های پرمصرفترین داروهای گیاهی عبارتند از:
- دم‌نوش‌ها؛
- تنتورها (مخلوطی از آب و سرکه با نوعی ترکیب گیاهی)؛
- چای و جوشانده‌ها؛
- پودرها؛
- کپسول‌ها؛
- ضمادها (مخلوطی از داروهای طبیعی و مواد گیاهی) ؛
- مرهم و مٌسکن‌ها؛
شیوۀ تهیۀ داروهای گیاهی به این بستگی دارد که این گیاه برای چه منظوری استفاده می‌شود، چگونه نگهداری می‌شود و نیاز است چه مدتی دوام داشته باشد. تهیۀ فرآوری از گیاهان دارویی برای حفظ قدرت درمان گیاهی و کاربردی‌تر کردن آن‌ها ضروری است.
برخی از متخصصان معتقدند که برخلاف گیاهان تازه که ممکن است فقط یک یا دو روز خواص گیاه درمانی خود را حفظ کنند، دم کردن گیاهان دارویی می‌تواند حدود یکسال به عمر آن‌ها اضافه کند و برخی دیگر نیز معتقدند که تنتورها به دلیل حفظ خواص گیاه درمانی، ماندگاری طولانی مدت و در برخی موارد افزایش اثربخشی، بهترین روش مصرف گیاهان دارویی هستند.
داروهای گیاهی تازه یا خشک‌شده
هنگام خرید پر مصرف ترین داروهای گیاهی، مشخص کنید که آیا به دنبال گیاهان تازه یا خشک‌شده هستید. داروهای گیاهان تازه اغلب در تنتور، چای یا جوشانده و ضماد استفاده می‌شوند.
گیاهان خشک‌شده کمی تطبیق‌پذیرتر هستند و می‌توان از آن‌ها در کپسول، ترکیب شده با نوشیدنی‌ها یا به صورت ساده استفاده کرد. عموما هیچ پاسخ درست یا غلطی برای این سؤال که داروهای گیاهی را باید تازه یا خشک‌شده تهیه کرد، وجود ندارد.
مصرف‌کنندگان اگر می‌توانند از گیاهان تازه استفاده کنند، باید گیاهان تازه را خریداری کنند. در غیر این صورت، گیاهان خشک‌شده اغلب کاربردی‌تر هستند و ممکن است با فرآیند خشک کردن بیشتر در دسترس عموم باشند.
قدرت درمان گیاهی
همانطورکه پیش‌تر ذکر شد، لازم است که شما برای تعیین کیفیت و قدرت درمان گیاهی داروهای گیاهی، علاوه بر تحقیقات خود در مورد روش‌های فرآوری و تولید، به متخصصان معتبر نیز اعتماد کنید.
به گفتۀ منور، در سنت آیورودا اصطلاح وِریا به قدرت درمان گیاهی یک گیاه اشاره دارد. او تاکید می‌کند که گیاهان دارویی قدرت درمانی بیشتری نسبت به مصرف موادغذایی دارند و باید در دوز مناسب مصرف شوند. او می‌گوید که این امر حتی در مورد ادویه‌های رایج آشپزی که جزو پرمصرفترین داروهای گیاهی هستند، مانند فلفل سیاه نیز صدق می‌کند.
منور همچنین می‌گوید گیاهان دارویی که در زیستگاه طبیعی خود رشد نمی‌کنند ممکن است به اندازه گیاهان کشت‌شده قدرت درمانی نداشته باشند.
مواظب ناخالصی داروهای گیاهی باشید
گیاهان دارویی زیر نظر سازمان‌های غذا و دارو تهیه نمی‌شوند و در نتیجه بسیاری از محصولات موجود از نظر کیفیت، قدرت درمان گیاهی یا آلودگی و ناخالصی مورد آزمایش قرار نگرفته‌اند. برخی از آن‌ها نیز ممکن است شامل پٌرکننده‌هایی باشند که تولید آن‌ها را برای تولیدکنندگان ارزان‌تر می‌کند.
طبق یک مطالعه در سال 2019، تقریبا 50 درصد محصولات گیاهی آزمایش شده دارای مشکلات آلودگی از نظر DNA، ترکیب شیمیایی یا هر دو بودند.
آلودگی‌ها و ناخالصی‌های آن‌ها می‌توانند موارد زیر را شامل شوند:
- گردوخاک؛
- گرده‌ها؛
- حشرات؛
- جوندگان؛
- انگل‌ها؛
- میکروب‌ها؛
- قارچ و کپک؛
- سموم؛
- آفت‌کش‌ها؛
- فلزات سنگین سمی؛
در غیاب قانون و مقررات، این بر عهدۀ مصرف‌کننده است که تحقیقات لازم را انجام دهد. خرید داروهای گیاهی از یک پزشک معتبر و ماهر یکی از راه‌های تضمین کیفیت عالی آن‌هاست.
سخن پایانی درباره‌ی استفاده تخصصی از داروهای گیاهی
گیاه‌شناسی علمی پیچیده است که از مجموعۀ متنوعی از سنت‌ها، فرهنگ‌ها و جهان‌بینی‌ها سرچشمه می‌گیرد. در رابطه با داروهای گیاهی نمی‌توان یک نسخه را برای همه پیچید. مصرف داروهای گیاهی زیر نظر یک پزشک متخصص، بی‌خطرترین و مؤثرترین راه برای استفاده از این گیاهان به منظور بهبود سلامتی و تندرستی شماست.
با کمی تحقیق و دریافت راهنمایی از متخصصان واجد شرایط، داروهای گیاهی می‌توانند نقش موثری در وضعیت عمومی سلامت شما ایفا کنند. داروهای گیاهی برای تمام بدن فرد تجویز می‌شوند، و فقط مختص یک مشکل یا بیماری نیستند.
به همین دلیل شما حتما باید در این زمینه با یک متخصص واجد شرایط، دارای مجوز و با تجربه مشورت کنید. این امر به ویژه در صورتی که شما تحت مصرف هر گونه داروی تجویزی هستید، صادق است؛ زیرا پزشک متخصص طب سنتی می‌تواند شما را از تداخلات احتمالی بین داروهای تجویزی و داروهای گیاهی مطلع کند.
توجه داشته باشید که داروهای گیاهی را نمی‌توان برای همه به شکل یکسان تجویز کرد. زمانی که یک داروی گیاهی مرسوم می‌شود، ممکن است برخی افراد بی‌رویه آن را مصرف کنند. این می‌تواند اثرات منفی برای سلامتی و محیط زیست داشته باشد.
بنابراین برای استفاده از داروهای گیاهی با پزشک متخصص طب سنتی در تماس باشید تا بتوانید به شکل مؤثری برای درمان بیماری‌های خود اقدام کنید. متخصصین کلینیک طب سنتی دکتر سریتا، زیرمجموعه هولدینگ سلامت دکتر بانوکا برای دستیابی به سلامتی حداکثری، به شما کمک می‌کنند. برای دریافت برنامه درمانی مبتنی بر اصول طب سنتی و استفاده درست از داروهای گیاهی و طبیعی، با کارشناسان این کلینیک در تماس باشید تا شما را به پزشکان حاذق این مجموعه ارجاع دهند. می‌توانید برای شناخت لیستی از پرمصرفترین داروهای گیاهی به بازارچه گیاهان دارویی طب سنتی بانوکا دراگ مراجعه کنید.
منبع: healthline.com ؛
