در میان داروهای گیاهی Allium cepa همان پیاز معمولی است. اگرچه پیاز معمولا به عنوان یک سبزی در نظر گرفته می‌شود، اما این گیاه یک سابقۀ طولانی در استفادۀ دارویی دارد. پیاز گیاهی چند ساله است که در سراسر جهان برای مصارف غذایی کشت می‌شود. پیاز انواع زیادی دارد.
بیشتر پیازها سفید، زرد یا قرمز هستند. ساقه‌ها و برگ‌های سبز آن‌ها توخالی هستند و ارتفاع آن به 1 متر می‌رسد. این گیاهان گل‌های کوچکی دارند که معمولا به رنگ سفید یا بنفش هستند. پیاز گوشتی که در زیرِ زمین رشد می‌کند، علاوه بر مصرف غذایی، مورد استفاده دارویی نیز قرار می‌گیرد. پیازها از خانوادۀ سوسنیان (Liliaceae) هستند. استفاده از خواص درمانی پیاز برای درمان دردها و مشکلات در طب سنتی از زمان‌های دور، رواج داشته است. در ادامه با این خواص درمانی بیشتر آشنا می‌شوید.
استفاده از خواص درمانی پیاز در کشورهای مختلف
پیاز تقریبا از زمانی که سوابق مکتوب انسان‌ها یافت می‌شود، به عنوان یک منبع غذایی مورد استفاده قرار گرفته است. خواص درمانی پیاز توسط بسیاری از فرهنگ‌ها و در چندین قاره، به طور مستقل کشف شده است. از پیاز در نوشته‌های مصر باستان یاد شده و این گیاه در یونان باستان نیز شناخته شده بود. در اروپای قرون وسطی، از این گیاه برای دفع طاعون استفاده می‌شد که اقدامی ناموفق بود.
در آمریکای شمالی، بومیان آمریکا از پیاز برای درمان نیش حشرات و تسکین سرماخوردگی استفاده می‌کردند. از پیاز در طب سنتی نیز استفاده می‌شود. هومیوپات‌ها، تنتوری (عصارۀ گیاهیِ ترکیب شده با الکل یا سرکه) از پیاز را برای درمان بیماری‌های مختلفی از جمله سرماخوردگی، سرفه، اسهال، فلج صورت، تب یونجه، فتق، لارنژیت (التهاب حنجره)، ذات الریه و جراحت‌های جسمی درست می‌کنند.
خواص درمانی پیاز و تأثیر آن بر بیماری‌ها
قرن‌هاست که پیاز هم برای شفای امراض داخلی و هم امراض خارجی مورد استفاده قرار گرفته است. در ادامه این درمان‌ها را به طور مختصر بررسی می‌کنیم.
درمان امراض داخلی
پیاز از نظر درمان داخلی، برای درمان سرماخوردگی، سرفه، برونشیت، سیاه سرفه، آسم و سایر مشکلات تنفسی توصیه شده است. اعتقاد بر این است که پیاز می‌تواند به کاهش احتقان و گرفتگی در ریه‌ها و بازگشایی راه‌های تنفسی مفید باشد.
پیاز همچنین برای رفع گاز اضافی و آرام کردن ناراحتی معده استفاده می‌شود. مخلوطی از سُداب (Ruta graveolens) و پیاز برای از بین بردن انگل‌ها از درون دستگاه گوارش استفاده می‌شود. همچنین تصور می‌شود پیاز اشتها را نیز زیاد می‌کند.
اعتقاد بر این است که پیاز تأثیر مثبتی بر سیستم گردش خون دارد. پیاز به عنوان یک ادرارآور و به منظور کاهش تورم و التهاب مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین تصور می‌شود که پیاز با کاهش سطح کلسترول خون و جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون به کاهش بسته شدن رگ‌های خونی کمک می‌کند.از خواص درمانی پیاز برای کنترل دیابت استفاده می‌شود و به عنوان کاهنده قند خون شهرت دارد.
درمان امراض خارجی
از نظر درمان خارجی، آب پیازِ تازه برای جلوگیری از عفونت‌های باکتریایی و قارچی استفاده می‌شود. می‌توان از آن برای زخم‌ها و نیش‌های روی پوست، از بین بردن زگیل، تحریک رشد مو و حتی کاهش لک‌های ناخواستۀ پوست استفاده کرد. گفته می‌شود اگر آب پیاز گرم را درون گوش بریزید، به تسکین گوش درد کمک می‌کند. از خواص درمانی پیاز پخته می‌توان به بیرون کشیدن چرک از آبسه اشاره کرد.
تحقیقات علمی مدرن از بسیاری از کاربردهای سنتی پیاز را تایید می‌کند. پیاز حاوی تیو سولفینات (thiosulphinate) است. تیوسولفینات ترکیبی است که در از بین بردن بسیاری از باکتری‌های رایج از جمله سالمونلا (Salmonella typhi)، سودوموناس آئروژینوزا (Pseudomonas aeriginosa) و اشریشیا کولای (Escherichia coli) موثر است. این یافته، استفادۀ مردمی از پیاز برای درمان زخم‌ها و عفونت‌های پوستی و احتمالا کاربرد آن برای ناراحتی معده را تأیید می‌کند.
پیاز و تنظیم فشار خون و کلسترول
مطالعات بالینی در مقیاس کوچک روی انسان‌ها نیز نشان می‌دهند هم پیاز تازه و هم عصاره‌های پیاز به صورت فرآوری شده، کلسترول خون و فشار خون را کاهش می‌دهند و به جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون کمک می‌کنند. اگرچه این مطالعات تنها بر روی تعداد کمی از افراد انجام شده است، آن‌ها به طور مداوم توسط داده‌های اضافی بدست آمده از مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی تأیید می‌شوند. علاوه بر این، بسیاری از خواص درمانی پیاز، در سیر (Allium sativa) که نسبت نزدیکی با پیاز دارد نیز یافت شده است.
پیاز و جلوگیری از التهابات و تومورها
در سال 1990، دانشمندان ترکیبی را در پیاز شناسایی کردند که تا حدودی از پیشرویِ التهاب جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، حیوانات آزمایشگاهی با استفاده از آب پیاز تازه، در برابر آسم مقاوم شدند.
افراد مبتلا به آسم نیز با مصرف عصارۀ پیاز، کاهش انقباض راه‌های تنفسی ناشی از آلرژی را نشان داده‌اند. این یافته‌ها تجویز سنتی پیاز برای درمان آسم و ناراحتی‌های تنفسی را تایید می‌کند.
برخی از مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان می‌دهد که روغن پیاز می‌تواند رشد تومورها را متوقف کند. اینکه آیا این نتایج برای انسان قابل استفاده است یا خیر، هنوز باید بررسی شود اما در یک مطالعه در سال 1989 که در چین انجام شد، به نظر می‌رسد در افرادی که مقادیر زیادی سبزیجات از خانواده آلیوم مصرف می‌کنند، سرطان معده به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.
پیاز همچنین حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی است که از بدن در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. رادیکال‌های آزاد مولکول‌های بسیار واکنش‌پذیری هستند که مولکول‌های دیگر را بی‌ثبات می‌کنند و با تعدادی از بیماری‌های فرساینده در ارتباط هستند.
کمیسیون E سازمان بهداشت فدرال آلمان، که در سال 1978 برای بررسی و ارزیابی مستقل متون علمی و مطالعات موردی مربوط به داروهای گیاهی تاسیس شد، پیاز را به عنوان یک عامل ضد باکتری شناخته است. اگرچه مطالعات امیدوارکننده‌ای در حال انجام است، اما قبل از اینکه این تایید به سایر کاربردهای پیاز تعمیم داده شود، باید اطلاعات بیشتری کسب شود. با این وجود، به طور کلی به نظر می رسد که پیاز یک سبزی سالم است که ممکن است فواید پزشکی زیادی داشته باشد.
روش‌های استفاده از خواص درمانی پیاز
استفاده از پیاز امری رایج است. می‌توان برای استفاده از خواص درمانی پیاز، آن را به صورت پخته یا خام سرو کرد. به عنوان داروی گیاهی، برای مصارف داخلی، کپسول یا قرص حاوی عصارۀ پیاز یا پیاز کم آب مورد استفاده است. اخیرا یک مطالعه در مورد فعالیت آنتی‌اکسیدانی آب پیاز نشان داده است که حرارت یا جوشاندن، تاثیری بر خواص درمانی پیاز ندارد. برای استفادۀ خارجی از آب پیاز تازه استفاده می‌شود. دوز معمول آن یک‌چهارم تا یک فنجان پیاز خام در روز یا یک قاشق چای‌خوری آب آن سه بار در روز است. در طب سنتی شربت سرفه از مایع پیاز خام و عسل تهیه می‌شود.
جوانب احتیاط
هنگام مصرف دارویی پیاز به رعایت جنبۀ احتیاطی خاصی نیاز نیست و می‌توانید با خاطری آسوده از خواص درمانی پیاز بهره ببرید و یا آن را صرفأ به عنوان طعم‌دهنده در انواع غذا‌ها استفاده کنید.
اثرات جانبی
اگرچه هیچ واکنش آلرژیکی به پیاز گزارش نشده است، اما برخی افراد پس از دست زدن به برگ‌های این گیاه دچار جوش‌های آلرژیک می‌شوند. علاوه بر این، نشان داده شده است که ذرات برگ و پوست پیاز که توسط باد حمل می‌شوند، چشم کارگران مزرعه را که برای برداشت آن فعالیت دارند، تحریک می‌کند.
تداخل دارویی
هیچ مطالعه‌ای در مورد تداخل بین پیاز و داروهای معمولی انجام نشده است همچنین با توجه به استفاده طولانی و گسترده از پیاز به عنوان یک سبزی، بعید به نظر می‌رسد تداخلی جدی وجود داشته باشد.
مصرف تخصصی گیاهان دارویی
برای مشورت با پزشکان متخصص طب سنتی در مورد استفاده تخصصی از داروهای گیاهی می‌توانید با متخصصین کلینیک طب سنتی دکتر سریتا مشورت کنید. این پزشکان به شما کمک می‌کنند تا با استفاده از خواص درمانی مواد طبیعی و گیاهان دارویی، وضعیت سلامتی خود را بهبود ببخشید و در دراز مدت به روش‌های درمانی تهاجمی نیاز پیدا نکنید. کلینیک طب سنتی دکتر سریتا، زیرمجموعه هولدینگ سلامت دکتر بانوکا بوده و ویزیت متخصصین این مجموعه به صورت حضوری و آنلاین صورت می‌گیرد. پس می‌توانید از سراسر ایران برای مشاوره و ویزیت، اقدام کنید. با ما در تماس باشید.
منبع: The Gale Encyclopedia of Alternative Medicine ؛
