زعفران ادویه ای است با رایحه ای قوی و رنگی مشخص.
این ادویه همچنین سرشار از آنتی اکسیدان است که ممکن است فواید زیادی برای سلامتی داشته باشد.
شواهد اولیه نشان میدهد که زعفران ممکن است باعث تقویت خلق و خو، افزایش میل جنسی و مبارزه با استرس اکسیداتیو شود.
مصرف زعفران به طور کلی برای اکثر افراد بی خطر است و افزودن آن به رژیم غذایی بسیار ساده است.
در این مقاله با مزایای احتمالی زعفران برای سلامتی بیشتر آشنا شوید.
زعفران چیست؟
زعفران ادویه ای از گل Crocus sativus است که از خانواده سوسن است. زعفران از کلاله و سبکها – به نام نخ – در درون خود گل نشات میگیرد.
زعفران به دلیل دشواری برداشت بسیار گران است. کشاورزان باید نخهای ظریف را از هر گل با دست برداشت کنند.
سپس آنها نخها را گرم و خشک میکنند تا عطر و طعم زعفران را بیرون بیاورند. این اقدامات اضافی، زعفران را به یکی از گرانترین ادویههای جهان تبدیل میکند.
مزایای سلامتی زعفران
از مزایای سلامتی زعفران میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1-تامین آنتی اکسیدان بدن
بیشتر ادعاهای سلامتی پیرامون زعفران مربوط به سطح بالای آنتی اکسیدانهای خاص آن است.
طبق بررسی سال 2015، آنتی اکسیدانهای اصلی فعال عبارتند از:
- کروسین
- پیکروکروسین
- سافرانال
ترکیبات دیگر شامل کامفرول و کروستین است.
این آنتی اکسیدانها به مبارزه با استرس اکسیداتیو و رادیکالهای آزاد در بدن کمک میکنند.
از آنجا که استرس اکسیداتیو و رادیکالهای آزاد در ایجاد بسیاری از بیماریها از جمله سرطان و بیماریهای قلبی نقش دارند،
آنتی اکسیدان هایی از این دست ممکن است به محافظت از سلامتی فرد کمک کنند.
2-جلوگیری از ایجاد اختلالات سیستم عصبی
آنتی اکسیدانهای موجود در زعفران ممکن است در محافظت از بدن در برابر اختلالات موثر بر سیستم عصبی نقش داشته باشند.
تحقیقات سال 2015 اشاره کرد که به نظر میرسد ترکیبات موجود در زعفران
مانند کروسین باعث کاهش التهاب و آسیب اکسیداتیو در مغز میشود که ممکن است منجر به اثرات مفیدی شود.
مطالعه ای در ژورنال آنتی اکسیدانها نشان داد که زعفران از نظر نظری به دلیل خواص تقویت کننده حافظه
و اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی ممکن است به کاهش علائم آلزایمر کمک کند.
در افراد مبتلا به آلزایمر خفیف تا متوسط که به مدت 22 هفته زعفران مصرف کردند، از نظر شناختی مشهود بوده
و قابل مقایسه با افرادی که داروی دونپزیل را مصرف میکردند، بوده و همچنین عوارض جانبی کمتری را نیز تجربه کرده اند.
در حالی که این شواهد اولیه برای حمایت از استفاده دارویی از زعفران است،
محققان اظهار داشتند که آزمایشات بالینی آینده میتواند به پشتیبانی این ادعاها کمک کند.
3-تقویت روحیه
همچنین شواهد فزاینده ای وجود دارد که نشان میدهد، زعفران میتواند به بهبود خلق و خو کمک کند و یک ترکیب مفید برای درمان افسردگی باشد.
مطالعه ای در مجله علوم رفتاری و مغز نشان داد که عصاره آن بدون تغییر در سطح سایر هورمونهای مغز مانند سروتونین، سطح دوپامین را در مغز افزایش میدهد.
تحقیقات دیگر نشان میدهد که مصرف 30 میلی گرم زعفران در هر روز میتواند اثرات مشابه داروهای درمان افسردگی خفیف تا متوسط مانند ایمی پرامین و فلوکستین را ایجاد کند.
اگرچه برخی از افراد استفاده از آن را به عنوان درمانی مکمل برای بهبود خلق و خوی توصیه میکنند، اما توصیه آن برای درمان علائم افسردگی خیلی زود است.
4-افزایش میل جنسی
زعفران همچنین ممکن است میل جنسی و عملکرد جنسی را در مردان و زنان افزایش دهد.
محققان اثرات آن را بر روی مشکلات ناباروری مردان بررسی کردند و خاطرنشان کردند که اگرچه تاثیر مثبتی بر اختلال نعوظ و میل جنسی به طور کلی داشت، اما در زنده ماندن اسپرم تغییری ایجاد نکرد.
یک مطالعه قدیمی تر از سال 2012، اثراتی را در زنانی گزارش کرده که به دلیل مصرف داروی ضد افسردگی فلوکستین، دچار اختلال عملکرد جنسی شده اند.
زنانی که هر روز 30 میلی گرم زعفران به مدت 4 هفته مصرف میکردند، میل جنسی و روانکاری واژن را در مقایسه با کسانی که به جای آنها دارونما مصرف کرده بودند، افزایش دادند.
5-کاهش علائم PMS
زعفران همچنین ممکن است برای کاهش علائم سندرم قبل از قاعدگی (PMS) عمل کند.
نویسندگان یک بررسی در سال 2015 تحقیق در مورد آن و علائم PMS را بررسی کردند. علائم زنان در سنین 20 تا 45 سال که هر روز 30 میلی گرم این ادویه را مصرف میکردند نسبت به افرادی که دارونما مصرف میکردند، کمتر بود.
علاوه بر این، زنانی که به مدت 20 دقیقه بوی آن را استشمام میکردند، سطح هورمون استرس کورتیزول در بدن آنها پایین آمد، که همچنین ممکن است به کاهش علائم PMS کمک کند.
4-کمک به کاهش وزن
همچنین برخی شواهد نشان میدهد که زعفران ممکن است به کاهش وزن کمک کرده و اشتها را مهار کند.
یک مطالعه در مجله تحقیقات قلب و عروق و قفسه سینه نشان داد که مصرف عصاره آن به افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر کمک میکند تا شاخص توده بدن (BMI)، توده چربی کل و دور کمر خود را کاهش دهند.
افرادی که این مکمل را مصرف کرده اند نیز در مقایسه با افراد گروه دارونما اشتها کمتری دارند.
عوارض جانبی و خطرات
به طور کلی، مصرف زعفران خطر کمی دارد. پخت و پز با آن یک روش عالی برای افزودن آن به رژیم غذایی است بدون خطر مصرف زیاد این ادویه.
مصرف روزانه حداکثر 1.5 گرم از این ادویه به طور کلی بی خطر است، اما خوردن زیاد آن میتواند سمی باشد. محققان 5 گرم را دوز سمی میدانند.
دوزهای بسیار بالا ممکن است برای گروههای خاصی از افراد خطرناکتر باشد. به عنوان مثال، نویسندگان یک مطالعه توجه داشته اند که زنان باردار باید از مصرف بیش از 5 گرم در روز زعفران خودداری کنند زیرا این ماده باعث تحریک رحم میشود.
واکنشهای آلرژیک یک احتمال است. هرکسی که پس از مصرف آن علائم واکنش آلرژیک را تجربه کند، باید به پزشک مراجعه کند.
نحوه استفاده از آن
یک روش ساده برای تکمیل یک وعده غذایی با زعفران افزودن چند رشته به یک فنجان آب گرم است.
انجام این کار بیشتر طعم و مزه را از آن را میگیرد. پس از آن فرد میتواند در پایان پخت آب و زعفران را به ظرف خوش طعم اضافه کند.
این ادویه همچنین به صورت مکمل، به طور کلی به صورت کلالههای پودر شده در کپسول، در دسترس است.
قبل از مصرف هرگونه مکمل جدید، مهم است که دستورالعملهای موجود در بسته بندی را بخوانید و با پزشک صحبت کنید.
خلاصه
زعفران یک گیاه باستانی و گران قیمت است. این ماده حاوی برخی ترکیبات آنتی اکسیدانی است
که ممکن است به کاهش خطر برخی از بیماریهای مزمن که با استرس اکسیداتیو ارتباط دارند کمک کند.
شواهد اندکی وجود دارد که نشان دهد این آنتی اکسیدانها بیش از آنهایی که فرد میتواند به سادگی با خوردن مقدار زیادی میوه و سبزیجات دریافت کند، برای بدن مفید هستند.
اگرچه تحقیقات بیشتر در مورد این اثرات ضروری است، اما ممکن است به بهبود خلق و خو، تقویت عملکرد جنسی و کاهش علائم PMS در برخی افراد کمک کند.